Το σατιρικό τραγούδι , όπως σε πολλά μέρη του κόσμου έτσι και στην Ελλάδα έχει την δική του θέση και το συναντάμε διαχρονικά σε διάφορα μέρη και με διάφορες μορφές.
Ίχνη του συναντάμε τον 17ο αιώνα στην Ισπανία στις παραστάσεις θαρθουέλας , όπου η θαρουέλα ήταν ένα είδος μουσικού θεάτρου/όπερας, που με σατιρική και κωμική διάθεση συνδύαζε τραγούδι, χορό και θεατρικό διάλογο.
Στην Αθήνα συναντάμε το σατυρικό τραγούδι σε θεατρικές παραστάσεις, ακόμα και την εποχή των Βαλκανικών πολέμων,αλλά και πριν από αυτούς- την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα τη δεκαετία του 1890.
Το συναντάμε σε πολλές επιθεωρήσεις, που τα κυρίαρχα στοιχεία τους ήταν ο κωμικός λόγος, η σάτιρα, ο αναχρονισμός και η αμφισβήτηση της πολιτικής και κοινωνικής επικαιρότητας.
Η Επιθεώρηση,που μέσα της βρίσκουμε πολλά σατιρικά τραγούδια, έλκει την καταγωγή της απευθείας από τις Αριστοφανικές κωμωδίες της αρχαιότητας.
Μαζί με την επιθεώρηση και το σατιρικό τραγούδι, ενσωματωμένο σε αυτήν αλλά και αυτόνομο,γνώρισε πολύ μεγάλες επιτυχίες.
Υπήρξαν εποχές που το σατυρικό τραγούδι γνώρισε τόσο πολύ μεγάλη επιτυχία,που αναγνωρισμένοι συνθέτες, στιχουργοί και ερμηνευτές έδωσαν τα σημαντικότερα δείγματα αυτού του είδους τραγουδιού και μουσικής, προσφέροντας στο κοινό μια τεράστια γκάμα θεμάτων, ρυθμού και μελωδίας,αλλά υπήρξαν και εποχές που έπεσε σε αφάνεια.
Οι λόγοι που το σατυρικό τραγούδι πέφτει κατά καιρούς σε αφάνεια είναι διάφοροι και ποικίλοι αλλά ως επί το πλείστον φταίει η αλλαγή των συνηθειών,η λογοκρισία, ο φόβος,η έλλειψη χιούμορ και η υποψία που πολλές φορές φιμώνουν την καλλιτεχνική έκφραση.
Το σατιρικό τραγούδι όταν “τα βάζει” με τους πάντες και τα πάντα,τις περισσότερες φορές, γνωρίζει τεράστια επιτυχία και δημοτικότητα.
Στο ρεπερτόριο του σατιρικού τραγουδιού υπάρχει η καθημερινότητα,οι πολιτικοί, η πολιτική,τα ήθη της κάθε εποχής,οι εκλογές, ο απλός κόσμος με τις συνήθειές του,τα καμώματά του,τις φοβίες του,τις επιθυμίες του,τους θυμούς του.
Οι συνθέσεις του σατιρικού τραγουδιού κάλυπταν πάντα ένα τεράστιο φάσμα από μουσικές φόρμες:
ρούμπες,
μάμπο,
λαϊκά,
σάμπες,
χασάπικα,
βαλς,
ελαφρά,
μοντέρνα,
τάνγκο, εμβατήρια, αλλά και κομμάτια κλασικής μουσικής έχουν πλαισιώσει σατυρικούς στοίχους.
Στην Ελλάδα συναντάμε μια μεγάλη γκάμα σατυρικών τραγουδιών τη δεκαετία του ’50 όπου πρωτοστατεί ο Νάσος Φακίδης,μουσικοσυνθέτης της μεταπολεμικής Ελλάδας.
Το Νάσο Φακίδη τον συναντάμε στην Ελευσίνα την δεκαετία του 1950 ,αλλά και αργότερα μέχρι και το 1965,όπου μαζί με τη Ζοζεφίνα Γενοβέζου και το Γιώργο Καρανικόλα έκαναν την Χαβανέζικη συντροφιά, και διασκέδαζαν τον κόσμο της Δυτικής Αττικής και όχι μόνο ,που πήγαινε ακόμα τότε για μπάνιο στον Σκαραμαγκά,που εκτός από καθαρές ακτές,είχε πάρα πολλά πεύκα και βέβαια,πολλά ταβερνάκια.
Εκεί η Ζοζεφίνα Γενοβέζου , Γιώργο Καρανικόλα και ο Νάσο Φακίδη τραγουδούσαν:
το “μπάρμπα Νικολής”
το “Ζαχαρίας και Αντζουλίνα”
το “τζουτζούκο”
το “πάμε στο Σκαραμαγκά”
Μετά από τη δεκαπενταετία 1950-1965 ξανασυναντάμε το σατιρικό τραγούδι τη δεκαετία 1975-1985 με το Γιάννη Λογοθέτη,το γνωστό μας “Λογό” να πρωτοστατεί και να ακολουθούν ο Χάρρυ Κλυνν, ο Δημήτρη Πουλικάκο και πολύ άλλοι.
Ένα χαρακτηριστικό δείγμα σατιρικού τραγουδιού οι στίχοι από το “Ζαχαρίας και Αντζουλίνα” που μας παραπέμπει στη Χοντρή του Θησαυρού,τη δημοφιλή γελοιογραφία που δημοσιευόταν επί σειρά ετών στο ελληνικό περιοδικό ποικίλης ύλης Θησαυρός. Επρόκειτο για μια παχύσαρκη κυρία, τεραστίων διαστάσεων, η οποία καταπίεζε τον μικροκαμωμένο σύζυγό της Ζαχαρία.
Μια φορά κι έναν καιρό
σε μεγάλο σπιτικό
καμαριέρης της κυρίας
ήτανε ο Ζαχαρίας
και κουμάντο στην κουζίνα
έκανε η Αντζουλίνα.
Τα εφτιάξανε οι δυο τους
και περνούσαν τον καιρό τους
μ’ όρκους και φιλιά και χάδια
επερνούσανε τα βράδια
τραγουδώντας στην κουζίνα
ο Ζαχαριάς κι η Αντζουλίνα
Στ’ ορκίζουμ’ Αντζουλίνα μου στην πρώτη ευκαιρία.
Μπράβο, μπράβο, μπράβο Ζαχαρία.
Πως θα σε κάνω μια έμμορφη και μια τρανή κυρία.
Μπράβο, μπράβο, μπράβο Ζαχαρία.
Κι εγώ για σένανε θ’ αφήσω πιάτα και κουζίνα.
Μπράβο, μπράβο, μπράβο Αντζουλίνα.
Και θα περνάμε όμορφα και θα περνάμε φίνα.
Μπράβο, μπράβο, μπράβο Αντζουλίνα.
Θα ζούμ’ οι δυο μας σ’ ένα σπιτάκι
και θα σκαρώσουμε κι ένα παιδάκι.
Αντζουλίνα σ’ αγαπώ,
Αντζουλίνα σε ποθώ,
Αντζουλίνα θα σε πάρω
με παπά και με κουμπάρο.
Μη φοβάσαι Ζαχαριά έχω και εγώ καρδιά
μοναχά βρε Ζαχαρία μην το μάθει η κυρία.
Όνειρα και παραμύθια γίνανε λοιπόν αλήθεια
και παντρεύτηκαν μια μέρα κι έγιν’ η Αντζουλιώ μητέρα
κι έτσι πιάσαν το σπιτάκι και το πρώτο το παιδάκι
Επεράσανε τα χρόνια, ήρθαν φτώχιες στενοχώρια
γκρίνιαζε η Αντζουλίνα που δεν τα περνούσε φίνα
και ξεσπούσε με μανία στο φτωχό τον Ζαχαρία
Ανάθεμά σε Ζαχαριά πού `χασα την κουζίνα.
Σώπα, σώπα, σώπα Αντζουλίνα.
Βρε τι να σωπάσω πού `λεγες πως θά `χα λιμουζίνα.
Σώπα, σώπα, σώπα Αντζουλίνα.
Σιγά σιγά Αντζουλίνα μου και θά `ρθει η ευκαιρία.
Πάψε, πάψε, πάψε Ζαχαρία.
Θ’ αλλάξουνε τα πράγματα και θα γενείς κυρία.
Σκάσε, βούλωσέ το Ζαχαρία.
Παιδάκια μού `πες θα κάνουμ’ ένα
κι εμείς σκαρώσαμε δέκα και ένα.
Στα κομμάτια Ζαχαριά δεν είναι αυτή δουλειά
στα κομμάτια Ζαχαρία, πιο καλά ήταν στην κυρία
Αντζουλίνα σ’ αγαπώ,
Αντζουλίνα σε ποθώ
Αντζουλίνα, Αντζουλίνα
τα περνάμε οι δυο μας φίνα
Άλλο ένα χαρακτηριστικό σατιρικό τραγούδι που έχει μείνει στην ιστορία είναι ο “Τζουτζούκος”
Τους στίχους από το “Ζαχαρίας και Αντζουλίνα” διάβασα στο:http://www.stixoi.info/
galatsinews.gr 07-05-2019
- Tags: galatsinews, ntina, σατιρικό τραγούδι
